Zofia Kosińska
KOSIŃSKA Zofia, z domu Szymankiewicz (działała 1915–1928),
aktorka, tancerka, śpiewaczka.
W sezonie 1915/16, jako Szymankiewiczówna, należała do zespołu chóru Teatru Nowości w Warszawie i czasem występowała na tej scenie w epizodach, np. Picola w Dookoła miłości, w Baronie cygańskim
odegrała z humorem drobną rolę łobuza piekarczyka
(H. Liński),
w Polskiej krwi tańczyła mazura. Później, najczęściej używała na scenie nazwiska Kosińska, niekiedy podwójnego Szymankiewicz-Kosińska.
Od 16 września 1916 do połowy sierpnia 1917, potem ponownie od 1 września tego roku, brała udział w programach warszawskiego kabaretu Miraż, m.in. w zabawnych skeczach. W styczniu 1918 z zespołem teatru artystyczno-literackiego Czarny Kot pod kierownictwem Mieczysława Winklera, występowała w Radomiu, potem w Piotrkowie, od czerwca tego roku grała w kabarecie Wesoły Ul w Lublinie, a w październiku znów w Radomiu, w kabarecie Miraż. W czerwcu i lipcu 1918 była w objazdach z ze społem operetkowym z Warszawy: w Płocku, Kielcach, Radomiu i Krynicy. Od 18 lipca do 21 września 1919 występowała w Polskim Teatrze Nowoczesnym w Wilnie na scenie „Lutni”, np. w koncercie o tematyce patriotycznej zagrała postać młodego ułana. W sezonie zimowym 1919/20 pozostawała nadal w zespole tego teatru, który zaczął wtedy używać nazwy Operetka Polska (Teatr Muzyczny); wystąpiła w głównej roli w Wyspie Tulipatan, jako Kundzia w Arystokratach wojennych, w jednej z ważniejszych ról w Skarbie za kominem, czyli Piosenkach tyrolskich. Śpiewała też partię Zofii w Halce, wystawionej 21 stycznia 1920 na benefis Aleksandra Wilińskiego. W sierpniu 1920 grała w warszawskich Nowościach w Gri-gri, we wrześniu tego roku oraz w maju 1921 w teatrze Czarny Kot, np. rolę Anny w operetce Ile pan kosztuje, w sierpniu i listopadzie oraz od marca do lipca 1922 w teatrze Nietoperz, m.in. Molly (Damski raj), Zuzę (Królowa shimmy) i w rewietce Od Warszawy do Genui, w której zwróciła uwagę jako „pełna werwy nieporównanej i humoru” dorożkarka.
Na sezon 1922/23 zaangażowała się do Teatru Wielkiego w Wilnie. W sezonie zimowym 1924/25 była wymieniana na liście zespołu operetkowego Teatru Miejskiego w Lublinie, ale w grudniu 1924 ponownie występowała w Wilnie w Teatrze Wielkim na Pohulance jako Cyganka Minka w Hrabinie Maricy. W czerwcu 1925 z warszawskim zespołem operetkowym gościła w Płocku, w sierpniu tego roku grała znowu w Wilnie, w Teatrze Letnim, np. Żonę lotnika (Wściekły lotnik) i Jakobinę w Cnotliwej Zuzannie, a na początku września występowała w Orłowie, na scenie warszawskich Nowości. Wróciła do Wilna, gdzie od 6 października 1925 do 17 stycznia 1926 w „Lutni” grała m.in. znów Minkę (Hrabina Marica). Od 31 stycznia 1927 z Karolem Hanuszem występowała w Teatrze Rewii Kakadu w Wilnie. Jej występy cieszyły się tu dużą popularnością, Ludwik Sempoliński uważał wręcz, że była „lokalną pupilką”. W marcu 1927 występowała w kabarecie Eldorado w Warszawie, a w czerwcu 1928 z artystami operetki warszawskiej w Płocku i Bydgoszczy.
Bibliografia
Czempiński: Teatry w Warszawie s. 154; Formanowicz; Komorowska: Teatry muz. Drugiej Rzeczypospolitej; Konarska-Pabiniak: Repertuar s. 227; Kruk: T. w Lublinie 1918–39; Sempoliński: Wielcy artyści (il.); Wilno teatralne; Dz. Wil. 1919 nr 72, 78,81, 84, 90, 100, 106, 111, 112, 114, 132, 135, 138, 141, 142, 150, 151, 152, 158; Gaz. Kiel. 1918 nr 56; Głos Radom. 1918 nr 3, 6, 226, 229; Głos Teatr. i Sportowy 1921 nr 32; Ilustr. Prz. Teatr. 1921 nr 28–29, 1922 nr 231; Kur. Warsz. 1915 nr 331 (H. Liński), 1917 nr 209, 210, 219, 1920 nr 214, 258, 1921 nr 326, 1925 nr 167; Polska Artyst. 1923/4, Prz. Por. 1916 nr 272; Prz. Teatr. i Film. 1924 nr 12; Prz. Teatr. i Kinematogr. 1922 nr 18, 23; Teatr i Kino 1922 nr 1–5, 12, 22, 26 (tu błędnie L. Kosińska), 1925 nr 2; Programy, IS PAN; Spis ZASP 1923, 1927; Straus: Repertuar 1915–1916; Wosiek: Teatry objazdowe.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
