Osoby

JAGLARZOWA Irena Maria, także Maria Erhardtówna, z domu Erhardt, secundo voto Ratajska (1 października 1908 Warszawa – 15 listopada 1983 Warszawa),

aktorka. 

Była córką Józefa Erhardta i Leokadii z Foellerów; jej pierwszym mężem był aktor Roman Jaglarz (zob. t. 1; ślub 4 lipca 1929 w Warszawie), drugim Franciszek Ratajski (ślub 27 kwietnia 1950 w Warszawie). W 1927 ukończyła Kursy Wokalno-Dramatyczne Jadwigi H. Hryniewieckiej w Warszawie. W 1928–30 była aktorką Teatru Miejskiego w Toruniu, zagrała m.in.: Annę (Mężczyzna i kobieta), Margy (Tajemnica powodzenia), Dagmarę (Proces Mary Dugan), Marysię (Wesele), Helenę (Grube ryby), Polę (Hiszpańska mucha). 

W sezonie 1930/31 grała w Teatrze Miejskim w Płocku, w 1931/32 w Teatrze Popularnym w Kaliszu. W 1932–33 należała do objazdowego Zespołu Reduty, z którym w październiku 1932 w Teatrze na Pohulance w Wilnie występowała w roli Żony Millera (Intryga i miłość), od lutego 1933 grała w Zaczarowanym kole, a latem tego roku rolę Oliwii (Wieczór Trzech Króli). Od kwietnia do maja 1933 grała Maciusia (Zaczarowane koło) w Teatrze im. Zapolskiej w Warszawie.  

W 1934–36 występowała w objazdowym Teatrze Wołyńskim im. Słowackiego z siedzibą w Łucku, m.in. jako: Sędzina (W małym domku), Małgorzata (Ten stary wariat), Marysia (Firma), dwie ostatnie role skomplementował recenzent „Głosu Lubelskiego”: Małgorzata była „istnym majstersztykiem aktorskiego kunsztu”, a Marysia

posiadała taką rozmaitość i bogactwo charakterystycznych typów, że na pewno nie wyczerpała dotąd całej ich galerii 

(cytat za Krukiem).

W sezonie 1936/37 grała w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, w 1937/38 w Teatrach Miejskich w Wilnie (np. Pielęgniarkę w Walącym się domu), w 1938/39 w Teatrze Polskim w Poznaniu, np. Kasię (Dewaluacja Klary). 

W latach II wojny światowej i okupacji niemieckiej mieszkała w Warszawie, zarabiała m.in. wypiekiem i sprzedażą ciastek. Po wojnie wróciła do teatru w Poznaniu: w 1945–47 występowała w Teatrze Polskim, w 1947–49 w Teatrze Nowym i Teatrze Komedii Muzycznej. W sezonie 1949/50 grała w Teatrze Objazdowym ARTOS-u, od 1 lipca 1950 do 31 grudnia 1951 w Teatrze Powszechnym w Warszawie, w 1952–56 w zespole objazdowym Państwowego Przedsiębiorstwa Imprez Estradowych, w 1956/57 w Teatrze Sensacji. Od 1957 do 1976 była aktorką Teatru Ludowego w Warszawie (od 1973 Teatr Nowy). W dniu 1 stycznia 1976 przeszła na emeryturę. Zagrała niewielkie role w przedstawieniach Teatru TV.

W Poznaniu wystąpiła m.in. jako: Zuzia (Damy i huzary), Juliasiewiczowa (Moralność pani Dulskiej) – 1945; Kasia (Wesele), Małgorzata (Ładna historia) – 1946; Aurora (Pani prezesowa), Esmeralda (Król włóczęgów) – 1947; Hortensja (Jadzia wdowa), Eleonora (Słomkowy kapelusz) – 1948; Prozerpina (Candida, 1949). W Warszawie w Teatrze Powszechnym zagrała np. Olgę Siewierową (Moskiewski charakter, 1950); w Państwowym Przedsiębiorstwie Imprez Estradowych: Baronową Molską (Teraz Fredry, 1954), Hermię (Kaprysy Marianny, 1956), Matkę (Powódź, 1956); w Teatrze Ludowym m.in.: Annę (Przygoda florencka, 1957), Honorynę (Mariusz, 1958), Czulińską (Uśmiech losu, 1960), Żydówkę (Kamienny świat, 1966), Poszlopkinę (Rewizor, 1968), Julię (Hedda Gabler, 1976). Po przejściu na emeryturę grała w Teatrze Kwadrat, np. Kleosię (Prawdziwy mężczyzna, 1974) i Charlottę (Oskar, 1976). 

Bibliografia

Almanach 1983/84; Danowicz: Ujarzmianie Melpomeny (il.); Formanowicz; Kaszyński: Teatralia; Konarska-Pabiniak: Repertuar, Kruk: Aktorzy 1915–39 („Głos Lubelski”); Kwaskowski s. 198; Osiński: Pamięć Reduty; 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 421; Śmigielski: T. Wołyński; Troczyński: Pisma teatr.; Wilski: Szkolnictwo; Dz. Pozn. 1939 s. 193 (J. Koller); Kur. Warsz. 1929 nr 306, 1930 nr 35, 1933 nr 114, 1935 nr 63; Akt ślubu nr I/209/1950, nr I/1124/1950 oraz zgonu nr II/1406/1983, Arch. USC Warszawa; Akta (fot.), ZASP; Spis ZASP 1949; Almanach 1944–59. 

Ikonografia

Fot. – IS PAN, NAC.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.

Biogram w Almanachu Sceny Polskiej

Irena Jaglarzowa, z domu Erhardt, 2°v Ratajska (1 X 1908 Warszawa - 15 XI 1983 Warszawa), aktorka. W 1927 uczęszczała na kursy wokalno-dramatyczne H. J. Hryniewiec­kiej w Warszawie. W l. 1928-30 występowa­ła w T. Miejskim w Toruniu, w sez. 1931/32 w T. Popularnym w Kaliszu, w 1933 w T. im. Zapolskiej w Warszawie, następnie brała udział w objazdach Reduty, w l. 1934-36 grała w T. Wołyńskim w Łucku, w sez. 1936/37 w T. Miejskim w Bydgoszczy, 1937/38 w T. Miejskim w Wilnie, 1938/39 w T. Pol­skim w Poznaniu. Również po wojnie wystę­powała na scenach pozn.: w l. 1945-47 w T. Polskim, w l. 1947-49 w T. Nowym, po czym przeniosła się do Warszawy i grała w T. Powszechnym (1949-51), w Objazdowych T. PPIE (1952-56), w T. Estrada (sez. 1956/57), następnie w T. Ludowym, potem Nowym (1957--75). 1 I 76 przeszła na emeryturę. Goś­cinnie występowała w T. Kwadrat (np. w sez. 1974/75, 1976/77) jako Kleosia ("Prawdzi­wy mężczyzna" Thurbera i Nugenta), Char­lotte ("Oscar" Magniera), ponadto grała takie role, jak Anna ("Mężczyzna i kobieta" Lakatosa), Helena ("Sen nocy letniej" Shakespeare'a), Lola ("Dr Julia Szabo" Fodora), Marysia i Ka­sia ("Wesele" Wyspiańskiego), Helena ("Grube ryby" Bałuckiego), Królowa ("Król Ryszard III" Shakespeare'a), Czulińska ("Uśmiech losu" Perzyńskiego), Julia ("Hedda Gabler" Ibsena). Źródło: Almanach Sceny Polskiej 1983/84. Tom XXV. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe - Warszawa 1987.