Irena Carnero
CARNERO Irena, właściwie Irena Felix, zamężna Kujawska (18 września 1904 Warszawa – 27 lutego 1980 Warszawa),
śpiewaczka, aktorka.
Była córką Bronisława i Kazimiery Felixów; żoną Kazimierza Kujawskiego, przed II wojną światową oficera Wojska Polskiego, po wojnie m.in. administratora teatru. Ukończyła gimnazjum Zofii Kurmanowej w Warszawie; śpiewu i aktorstwa uczyła się na lekcjach prywatnych. W 1930 Związek Artystów Scen Polskich zezwolił jej na używanie na scenie pseudonimu Carnero i od tego roku występowała w teatrze Morskie Oko w Warszawie, np. w rewiach Codziennie dancing (czerwiec), Bawmy się razem (sierpień). Ludwik Sempoliński, który wspominał jej pierwsze występy, nazwał ją
młodziutką, przystojną pieśniarką.
W 1930 zagrała też w filmie Niebezpieczny romans i nagrała pierwszą płytę.
W pierwszej połowie 1931 występowała w warszawskim teatrze Ananas, we wrześniu tego roku ponownie w Morskim Oku, a potem w kinoteatrze pod kierownictwem Andrzeja Własta; zagrała w filmie Cham. Często wyjeżdżała na występy gościnne. W Teatrze im. Słowackiego w Krakowie wzięła udział 31 grudnia 1931 w programie Noc sylwestrowa. W pierwszej połowie 1932 z zespołem Kazimierza Krukowskiego była m.in. w Radomiu i Częstochowie. W listopadzie 1932 występowała w operetkach w Teatrze Wielkim w Poznaniu, w rolach Heddy Galotti (Dolly) i Księżniczki Jutty (Dziewczę z Holandii), od 1933 znowu w Morskim Oku w Warszawie w rewiach i programach kabaretowych, a maju tego roku jako Fiametta w Boccacciu w reżyserii Leona Schillera. W 1933 grała również w warszawskim teatrze Alhambra (marzec), w Teatrze Letnim w Wilnie (latem), z Władysławem Walterem w Płocku (wrzesień), w warszawskim teatrze Hollywood (październik), a następnie wyjechała prawdopodobnie z tym zespołem na występy do Teatru Bagatela w Krakowie. W sezonie letnim 1934 brała udział w objeździe z zespołem Waltera, np. w Kielcach i Kaliszu.
Na początku 1935 występowała w kabarecie Stara Banda w Warszawie, latem w Teatrze Letnim Bagatela w Łodzi, a od lutego 1937 w Krakowie w kabarecie pod nazwą Cyrulik Krakowski. W sezonie 1937/38 była zaangażowana w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy, gdzie w operetkach grała np. tytułową rolę w Księżniczce czardasza. Na sezon 1938/39 zaangażowała się do Teatru Wielka Rewia w Warszawie i wystąpiła w programach Naprzód marsz i Szukamy gwiazdy, w którym według Boya
przyjemnie ilustrowała głosem tęsknoty i naturę serca.
Śpiewała często w Polskim Radiu, nagrywała płyty m.in. dla wytwórni Syrena Record. Według Józefa Galewskiego była
reprezentacyjną, dobrą śpiewaczką teatrzyków rewiowych
i estrady, obdarzoną dobrym głosem i warunkami, miała duże
i zasłużone powodzenie.
Lata II wojny światowej i okupacji niemieckiej przeżyła w Warszawie; w 1941 przez kilka miesięcy występowała w teatrach jawnych Nowości i Niebieski Motyl, śpiewała także w kawiarni „U Aktorek” (maj 1944). Po wojnie, za występy w teatrach jawnych, przez Komisję Weryfikacyjną Związku Artystów Scen Polskich została zawieszona w prawach organizacyjnych do 31 sierpnia 1946.
Latem 1945, z Teatrem Żołnierskim I Korpusu Pancernego pod kierunkiem Wacława Zdanowicza występowała na Śląsku, m.in. w Gliwicach, Zabrzu, Bytomiu, a administracją tej objazdowej rewii zajmował się jej mąż. W sezonie 1945/46 zaangażowała się do Teatru Miejskiego w Opolu, gdzie zagrała po raz pierwszy role dramatyczne: Lokatorkę (Moralność pani Dulskiej), Laurę (Kordian), Lolę (Trafika pani generałowej), Anielę (Damy i huzary), Amelię (Głuszec), Katarzynę (Madame Sans-Gêne). W 1946 z zespołem operetkowym Tadeusza Wołowskiego występowała w Częstochowie, m.in. w operetce Joker. Później mieszkała i występowała w Warszawie. W sezonie 1946/47 grała w Praskim Teatrze Rewii, w lipcu 1948 w Ludowym Teatrze Muzycznym rolę Sylwii (Nitouche).
Bibliografia
Boy: Pisma t. 26, 28; Formanowicz; Hist. filmu t. 2; Konarska-Pabiniak: Repertuar; Lerski: Syrena Record (tu błędny rok urodzenia, imiona rodziców i nazwisko panieńskie matki); Mykita-Glensk; Orlicz (il.); Poskuta-Włodek: Dzieje 1918–39; Sempoliński: Wielcy artyści; S. Staśko: Narodziny teatru, Opole 1972 s. 46, 56, 81, 86, 89, 94; Świtała; Kur. Warsz. 1930 nr 208, 1931 nr 145, 242, 1933 nr 46, 75, 121; Pam. Teatr. 1963 z. 1–4 s. 193, 1997 z. 1–4 s. 99, 551; Rampa 1938/39 nr 1; Scena Pol. 1930 z. 4 s. 22; Afisze, IS PAN, MTWarszawa; Akt zgonu, Arch. Cmentarza Bródnowskiego Warszawa; Akta, ZASP (tu błędna data urodzenia; fot.); Galewski: Pamiętnik mps s. 9; Spis ZASP 1939; Wosiek: Teatry objazdowe; Almanach 1944–59.
Ikonografia
Fot. – IS PAN, NAC.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
