Osoby

KAMIŃSKI Stanisław (12 sierpnia 1914 Podkamień koło Brodów na Ukrainie – 16 października 1985 Chęciny koło Kielc),

aktor. 

Był synem Jana i Heleny Kamińskich; mężem suflerki i inspicjentki Romualdy Kamińskiej z Hessów (1919–2002; ślub 12 września 1942 w Jarosławiu). Maturę zdał w 1934 w Tarnowskich Górach. Jak napisał w życiorysie, w 1935 ukończył jednoroczny kurs wymowy i deklamacji, zorganizowany przy Teatrze Polskim w Katowicach przez Wandę Siemaszkową. W 1936–39 pracował jako instruktor teatrów ludowych przy Inspektoracie Szkolnym w Tarnowskich Górach. 

W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej, dzięki ucieczce, uniknął wysiedlenia; zamieszkał w Jarosławiu, pracował jako robotnik w niemieckiej firmie w Żurawicy, potem w cukrowni w Przeworsku i w Zarządzie Majątków Ziemskich w Jarosławiu. Po wojnie w Jarosławiu był urzędnikiem w Starostwie. 

W 1946 przeniósł się do Rzeszowa, gdzie w sezonie 1947/48 zaangażował się jako aktor do Teatru Miejskiego (następnie Teatr Ziemi Rzeszowskiej); objął w nim też funkcję kierownika administracyjnego. W 1950 zdawał w Krakowie aktorski egzamin eksternistyczny, ale otrzymał tylko tymczasowe prawo angażowania się. Od 1 paźdzernika 1950 został powołany na stanowisko wicedyrektora Teatru im. Żeromskiego w Kielcach i Radomiu; funkcję tę pełnił do końca maja 1954 i grywał w tym czasie tylko sporadycznie. Od 1 czerwca 1954 został tu członkiem zespołu aktorskiego. We wrześniu 1954 zdał w Krakowie egzamin eksternistyczny i uzyskał pełne uprawnienia aktora dramatu. Na etacie aktora pozostał w teatrze kieleckim do września 1983, kiedy odszedł na emeryturę. Przez wiele lat pracował z teatrami amatorskimi jako doradca, instruktor i reżyser.  

Zagrał wiele ról, w tym także pierwszoplanowe i ważne. W Rzeszowie był to np. w 1948 Ksiądz Jan (Rozdroże miłości) i Harry Smith (Harry Smith odkrywa Amerykę), w 1949 Alfred (Mąż i żona), a w 1950: Joachim Peters (Niemcy), Fonsio (Wesele Fonsia) i Paweł Eszterag (Sprawa Pawła Eszteraga). Wśród ról granych na scenach Kielc i Radomia, warto wymienić takie, jak: Dormund (Godzien litości, 1952), Piotr Kochanowski (Droga do Czarnolasu, 1953), Małowieski (Uciekła mi przepióreczka, 1955), Sędzia i Notariusz (W małym domku, 1957), Sędzia Durejko (Pierścień wielkiej damy, 1958), Król Piotr (Leonce i Lena, 1958), Król i Chmara (Mazepa, 1959), Marek (Nasze kochane dziatki, 1961), Don Basilio (Cyrulik sewilski, 1963), Hrabia Respekt (Fantazy, 1963 i 1975), Gruby rozbitek (Na pełnym morzu, 1964), Ksiądz (Wesele, 1965), Cześnik (Zemsta, 1965 i 1983), Profesor Sonnenbruch (Niemcy, 1966), Gajowiec (Przedwiośnie, 1968), Eugeniusz (Tango, 1968), Antoni Brynicki (Wierna rzeka, 1970), Dyrektor teatru (Dwa teatry, 1971), Mąż (Ich czworo, 1972), Książę (Indyk, 1975), Starosta (Powrót posła, 1977), Podkomorzy (Pan Tadeusz, 1982), Ojciec (Kartoteka, 1983). 

Bibliografia

Almanach 1985/86; 100 lat t. w Kielcach; T. im. Siemaszkowej 1944–94; T. w Kielcach 1944–95; Sł. Ludu 1973 nr 739 (karyk.), 1985 nr 243 (il.); Akta, T. im. Żeromskiego Kielce, ZASP (fot.); Programy i wycinki prasowe, IS PAN; Almanach 1944–59. 

Ikonografia

P. Wollenberg: Potret, karyk., rys., repr. Sł. Ludu 1973 nr 739; Fot – IS PAN, ITWarszawa.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.

Biogram w Almanachu Sceny Polskiej

Stanisław Kamiński (12 VIII 1914 Podkamień k. Tarnopola - 16 X 1985 Chęciny), aktor. W 1954 zdał w Warszawie eksternistyczny egzamin aktorski. W l. 1947-50 grał i kierował administracją T. im. Siemaszkowej w Rzeszowie, w l. 1950-83 był aktorem T. im. Żeromskiego w Kielcach, a w początkowym okresie także zastępcą dyr. teatru (1954-54). Grał takie role, jak Naczelny Wódz ("Ucieczka" Bułhakowa), Radca ("Królowa przedmieścia" Krumłowskiego), Kanclerz ("Balladyna" Słowackiego), Dyrektor ("Dwa teatry" Szaniawskiego), Respekt ("Fantazy" Słowackiego), Cześnik ("Zemsta" Fredry), Ozryk ("Hamlet" Shakespeare'a). Współpracował z ruchem amatorskim. Źródło: Almanach sceny polskiej 1985/86. Tom XXVII. Wydawnictwo Naukowe PWN - Warszawa 1993.